(CYBH)

Ana bulaşma yolunun cinsel yol olduğu rahatsızlıklara, ‘cinsel yolla bulaşan’ hastalıklar denir. Bu tür hastalıkların önemli özelliği, kişinin bunları cinsel temasa geçtiği partnerine de bulaştırmasıdır. Bu nedenle kişide var olan hastalık tedavi edilirken, partnerin de mutlaka tedavi olması gerekir.

Ülkemiz için önemli CYBH’lar neler?
HIV enfeksiyonu, gonore, sifiliz, gonore dışı üretrit etkenleri (chlamydia, ueraplasma), genital herpes, trikomonas vaginalis enfeksiyonu, human papilloma virüsü, hepatit B ve C virüsü ülkemiz için önemli CYBH’ın başında gelir.

Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar ve Açıklamaları

Şankroid (Yumuşak Çıban)
Belirtileri:
· Üreme organları ve anüs çevresinde ağrılı ülsere neden olabilecek, ağrılı yaralar.
· Ağrılı idrar, vajinal akıntı ya da kanama.
· Kasıklarda şişkinlik.
· HIV bulaşma riskini arttırır.

Tedavisi:
Antibiyotik kullanımıyla tedavi edilebilir. Yaraların iyileşmesi aylar alabilse de, tedavisi kolaydır. Bütün cinsel eşlerin tedavisi gerekir.

Genital Herpes
Belirtileri:
· Üreme organları ve anüs çevresinde yanma, kaşıntı ve ağrılı yaralar.
· Dudaklarda siğiller.
· Kadınlarda rahim ağzında, erkeklerde idrar yollarında rahatsızlıklar.
· Ateş, baş ağrısı, yorgunluk, ağrılı idrar, idrarda zorluk ve kasıklarda şişkinlik.
· Siğiller kendiliğinden iyileşecekse de, virüs kalıcıdır ve bir süre sonra yine ortaya çıkabilir.
· Bebeklerde gözleri, deriyi ve sinir sistemini etkiler. Ölüme neden olabilir.
· HIV bulaşma riskini arttırır.

Tedavisi:
Kesin tedavisi yoktur. İlaç yardımıyla yara ve ülserlerin yayılımı önlenebilir. Erken tanı ve tedaviyle, hastalığın şiddeti ve acısı azaltılabilir.

Sifiliz (Frengi)
Belirtileri:
· Başlangıçta, üreme organlarında ülser.
· Acısız olduğundan fark edilmeyebilir.
· Ülserler, daha sonra ağız, rahim ağzı ve diğer organlarda oluşabilir.
· İkinci aşamada, deride egzema.
· Tedavi edilmezse vücuda yayılır ve kalp, beyin gibi organlara kalıcı zararlar verir.
· Gebelik veya doğum sırasında, anneden bebeğe geçebilir.
· HIV bulaşma riskini arttırır.

Tedavisi:
Penisilin ve antibiyotiklerle tedavi edilir.

Trikomoniasis
Belirtileri:
· Kadınlarda vajinal yanma, kaşıntı, kokulu ve zor idrar, ağrılı cinsel ilişki.
· Gebelerde prematüre doğumlara yol açabilir.
· Erkeklerde ağrılı idrar, anormal akıntılar.
· Genellikle kendiliğinden de geçer; ancak dikkat edilmezse prostata da bulaşarak kısırlığa yol açabilir.
· HIV bulaşma riskini artırır.

Tedavisi:
Antibiyotikle tedavi edilebilir.

Genital siğiller
Belirtileri:
· Dış üreme organları, hazne, makat, idrar kanalı çevresinde ve boğazda, genellikle karnıbahar görünümlü, ağrısız siğiller.
· Hastalığa neden olan virüsün bazı tipleriyle, rahim boynu kanserleri arasında ilişki bulunmuştur.

Tedavisi:
Lazer ya da özel ilaçlarla siğiller yakılabilir. Cerrahi müdahale de gerekebilir. Tedavi süresince cinsel ilişkide bulunulmaması önerilir. Siğiller tedavi edilse de virüs kalıcıdır ve tekrar ortaya çıkabilir.

Kandidiazis (Mantar Enfeksiyonu)
Belirtileri:
· Yalnızca kadınlarda görülür.
· Üreme organlarında kaşıntı ve yanma.
· Ağrılı idrar ve cinsel ilişki.

Tedavisi:
Mantar önleyici ilaçlarla kısa sürede tedavi edilebilir.

Bakteriyel Vajinoziz
Belirtileri:
· Kadınlarda görülür.
· Pelvis (leğen kemiği iç bölgesi, karın üreme organlarının bulunduğu bölge) içi iltihaplanma. 
· Anormal vajinal akıntı, kasıklarda ağrı, ateş, zamansız adet kanamaları, titreme ve ağrılı cinsel ilişki.
· Ancak, genellikle hiçbir belirti görülmez.
· Yumurtalıkların zedelenmesi, kısırlık ya da ölüme neden olabilecek dış gebeliğe yol açabilir.
· İleride hastalığın tekrarlanması ve kronik kasık ağrıları da mümkündür.

Tedavisi:
PID’ın beraberinde getirebileceği olası diğer enfeksiyonlar da dikkate alınarak, birden fazla antibiyotik birlikte kullanılabilir (kombine ilaç tedavisi). Bazı koşullarda hastaların bir süre hastanede yatması da gerekebilir.

Gonore (Bel soğukluğu)

 

Belirtileri:
· Erkeklerde idrar yollarında, makat içinde ve boğazda iltihaplanma.
· Penis ucunda akıntı ve ağrılı idrar.
· Döl yollarına sıçraması durumunda, testislerde şişlik ve kısırlık.
· Hastalık hiçbir belirti vermeden de seyredebilir.
· Kadınlarda vajinal akıntı, kasıklarda ağrı, idrarda güçlük, düzensiz kanamalar.
· Enfeksiyon, üst üreme yollarına yayılıp pelvik iltihaplarına neden olabilir. Metodlar gerekebilir.
· Tedavi edilmezse, kan dolaşımına karışıp, eklemleri, kalbi ve beyni etkileyebilir.
· Hamileler, hastalığı bebeklerine de geçirebilirler.
· Bebeklerde körlüğe varabilecek önemli göz rahatsızlıkları ortaya çıkabilir.
· HIV bulaşma riskini artırır.

Tedavisi:
Antibiyotik kullanımıyla tedavi edilebilir. Hastanın direncine, coğrafi çevresine göre farklı metodlar gerekebilir.

Klamidya
Belirtileri:
· Hastaların çoğunda hiçbir belirti görülmez.
· Kadınlarda hazne ve anüs çevresinde enfeksiyon, vajinal akıntı, kasıklarda ağrı, idrarda zorluk.
· Enfeksiyon, üst üreme yollarına sıçrayıp pelvis iltihaplanmasını doğurabilir.
· Hamileler, hastalığı bebeklerine de geçirebilirler.
· Bebekte göz rahatsızlıkları ve ölümüne neden olabilecek zatürreye de rastlanabilir.
· Erkeklerde idrar yollarına ve rektuma zarar verebilir.
· Ağrılı idrar ve penisten anormal akıntılar.
· Hastalık döl yollarına sıçrarsa, testislerde şişlik ve kısırlık.
· HIV bulaşma riskini artırır.

Tedavisi:
Antibiyotik kullanımıyla tedavi edilebilir. Klamidya ve Gonore, genellikle birlikte görülürler.

Hepatit B
Belirtileri:
· İlk belirtileri, baş ağrısı, halsizlik, deri döküntüleri, iştahsızlık, bulantı ve kusma.
· Sonraları koyu idrar, kasık ağrıları ve sarılık.
· Belirtileri gözle görülmese de, ileride karaciğer büyümesine yol açabilir.
· Hepatit B virüsü karaciğer iltihaplanması ve buna bağlı olarak ölüme de neden olabilir.

Tedavisi:
Hepatit B’nin tedavisi yoktur. Ancak çeşitli aşılarla hastalık önlenebilir.

AIDS
Belirtileri:
· Vücudun bağışıklık sisteminin yıkılması sonucunda, normalde zararsız olan, hafif geçen ya da ender rastlanan bazı hastalıklar belirir.

· Lenf bezlerinde büyüme.

· Ağız, yemek borusu ve deride, tekrarlayan, inatçı uçuk, pamukçuk, yara ve lekeler.

· Nedeni bilinmeyen, uzun süreli ateş, gece terlemeleri.

· Kilo kaybı, ishal, öksürük.

· Cinsel organlarda uzun süre iyileşmeyen yaralar.

· Tüberküloz, akciğer hastalıkları, zona.

· Beyin, akciğer ve göz iltihapları.

Tedavisi:
AIDS’in tedavisi yoktur. Önleyici tedbirler alınmalıdır.

En sık karşılaşılan CYBH

En sık karşılaşılan CYBH; genital siğillere yol açan papilloma virüs enfeksiyonu, genital herpes, trichomonas ve chlamydia enfeksiyonlarıdır.

Tedavi

Tedavi edilebilenler gonore, sifiliz, chlamydia, trikomonas vaginalis enfeksiyonlarıdır. Viral enfeksiyonların bazıları (genital herpes, papilloma virüsleri, hepatit B ve C virüsleri) kısmen tedavi edilebilir. HIV enfeksiyonun ise bugün için tam olarak tedavisi mümkün değildir.

Korunma

En güvenilir yol cinsel etkinlikten uzak durmaktır. Bu da mümkün olmadığından korunmak için kondom kullanmak, cinsel birlikteliklerin sayısını sınırlamak ve tek eşliliğe veya arkadaşlığa yönelmektir.

CYBH Kısırlığa Yol Açabilir mi?

CYBH’dan biri olan chlamydia enfeksiyonları kadınlarda geçici olarak gebe kalmayı engellediği gibi, kısırlığa da yol açabilir. Chlamydia’lar erkeklerde üretrite, kadınlarda servisit ve pelvik inflamatuvar hastalığa yol açabilirler.

CYBH’lar Mutlaka Belirti ve Bulgu Verirler mi?

Bazı CYBH’lar kişide hiç bir belirti ve bulgu vermeyebilir. HIV enfeksiyonunda uzun yıllar kişi yakınmasız olarak yaşar ve cinsel yolla etkeni bulaştırabilir. Özellikle kadınlarda rahim ağzının enfeksiyonuna yola açan chlamydia enfeksiyonu ve gonore (bel soğukluğu) olguların yarısında hiç bir yakınmaya yol açmazlar. Bu kişiler gonore ve chlamydia enfeksiyonlarının yayılmasından sorumludurlar. Yine cinsel yolla yayılabilen hepatit B ve C virüsü taşıyıcılarının büyük bir bölümünde herhangi bir yakınma gözlenmez.

Hangi Belirti ve Bulgular Varlığında CYBH’dan Şüphelenilmeli?

Kuşkulu cinsel temas sonrası ortaya çıkan ve CYBH’a ait belirti ve bulgular şunlardır:

· Genital bölgede yara ve ülserler

· Kadınlarda vajinal akıntılar

· Erkeklerde idrar dışı akıntı, idrar yaparken yanma

· Kasıklarda lenf bezlerinin şişmesi

CYBH Kansere Yol açabilir mi?

İleride kansere yol açan veya zemin hazırlayan CYBH ve yol açtığı kanserler şunlardır:

· HPV (Human Papilloma Virüs- Genital bölgede siğiller)-Kadınlarda serviks kanseri

· Hepatit B ve C virüsü- Karaciğer kanseri

· HIV enfeksiyonu –  Beyin lenfoması, Kaposi sarkomu

Oral Seksle CYBH Bulaşabilir mi?

Bulaşma riski vajinal veya anal sekse göre daha az olmasına karşın gonore, sifiliz, herpes enfeksiyonları ve HIV enfeksiyonu oral seksle de bulaşabilir.

Bulaşma Açısından Kadınlar Daha Fazla Risk Altında mı?

Evet! Kadınların anatomik yapılarının farklılığından dolayı tüm CYBH’ın bulaşma riski kadınlarda daha fazladır.

Sifiliz (Frengi)

Sifiliz veya halk arasında bilinen ismiyle frengi, tarih boyunca çok iyi bilinen treponema pallidum adı verilen bir spiroketin yol açtığı, cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyon hastalığıdır.

Ana bulaşma yolu cinsel temastır. Bakterinin bulaşması vajinal, anal veya oral seksle olabilir. İnfekte kişiyle cinsel temas sonrası bulaşma riski yaklaşık 1/3’tür. Gebelik sırasında anneden bebeğe plasenta yoluyla da bulaşabilir.

Tuvaletlerden, kapı kollarından, yüzme havuzlarından, hamamlardan, saunalardan, giyim eşyaları ve ortak kullanılan yeme - içme araç ve gereçlerinden bulaşmaz.

Kaynak:http://www.ailem.com/templates/library/1072.asp?id=688